وَٱلْبَيْتِ ٱلْمَعْمُورِ ﴿٤﴾
: سوێند _ بهکهعبه_ کهههمیشه ئاوهدانه به نوێژكهران، وه (ئهوانهی بۆ حهج و عهمرهدهچن) ههروهها (بیت المعمور) شوێنێکه لهئاسمانی حهوتهم کهدیاریکراوه بۆ خواپهرستی فریشتهکان ههروهک چۆن کهعبه پیرۆزه لای ئیمانداران، (لهفهرمودهیهکی ڕاست و دروستدا ئاماژهی بۆ کراوه).
وَٱلسَّقْفِ ٱلْمَرْفُوعِ ﴿٥﴾
ههروهها سوێند بهسهقفی بهرزو بڵند (کهئاسمان دهگرێتهوه، خوای گهورهدهیهوێت سهرنجمان ڕاکێشێت بۆ لای).
وَٱلْبَحْرِ ٱلْمَسْجُورِ ﴿٦﴾
سوێند بهدهریای پڕ لهئاو یان دهریای داگیرساو (کهقیامهت دادهگرسێت و دهتهقێتهوه).
إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ لَوَٰقِعٌۭ ﴿٧﴾
(پهروهردگاری مهزن سوێند بهو ههموو شتانهدهخوات، ئینجا دهفهرموێت): بهڕاستی سزاو ئازاری پهروهردگاری تۆ ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) ههر پێش دێت.
يَوْمَ تَمُورُ ٱلسَّمَآءُ مَوْرًۭا ﴿٩﴾
ئهو ڕۆژه ئهستێره وههسهرهکانی ئاسمان ههموو بهیهکدا دهدهن، (خوای گهورهتێکیان دهدات وههڵیان دهوهشێنێت)
وَتَسِيرُ ٱلْجِبَالُ سَيْرًۭا ﴿١٠﴾
کێوهکانیش لهجێی خۆیان دهجوڵێن و دهڕۆن، (وهک خۆری، وهک ههور، زهویان پێ تهخت دهکرێت).
فَوَيْلٌۭ يَوْمَئِذٍۢ لِّلْمُكَذِّبِينَ ﴿١١﴾
کهواته واوهیلا و هاوار بۆ ئهوانهی کهباوهڕیان بهحهق و ڕاستی نهکرد و بهدرۆیان دهزانی لهو ڕۆژهدا.
ٱلَّذِينَ هُمْ فِى خَوْضٍۢ يَلْعَبُونَ ﴿١٢﴾
ئهوانهی کهرۆچووه و گاڵته دهکهن بهئیسلام و پێغهمبهر و قورئان.
يَوْمَ يُدَعُّونَ إِلَىٰ نَارِ جَهَنَّمَ دَعًّا ﴿١٣﴾
رۆژێک دێت بهتوندی پاڵیان پێوه دهنرێت بۆ ناو دۆزهخ (دهنگ لهسینهوهیانهوه دێت ئهوهندهپاڵهکه تونده).
هَٰذِهِ ٱلنَّارُ ٱلَّتِى كُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ ﴿١٤﴾
پێیان دهوترێت ئهمهئهو ئاگرو دۆزهخهیه کهکاتی خۆی بڕواتان پێی نهبوو بهگاڵتهتان گرتبوو
أَفَسِحْرٌ هَٰذَآ أَمْ أَنتُمْ لَا تُبْصِرُونَ ﴿١٥﴾
باشه، ئهمهجادووهنیشانتان دهدرێت یان ئێوه ڕاستی نابینن؟!
ٱصْلَوْهَا فَٱصْبِرُوٓاْ أَوْ لَا تَصْبِرُواْ سَوَآءٌ عَلَيْكُمْ ۖ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿١٦﴾
دهبێت بچنهناوی و سزا بچێژن، جا ئیتر خۆڕادهگرن یان خۆڕاناگرن وهک یهکه بۆتان، بێگومان یان خۆڕاناگرن وهک یهکه بۆتان، بێگومان تۆڵهی ئهو کاروکردهوانهتان ههر دهدرێتهوه کهدهتانکرد.
إِنَّ ٱلْمُتَّقِينَ فِى جَنَّٰتٍۢ وَنَعِيمٍۢ ﴿١٧﴾
لهولاشهوهبهڕاستی ئهوانهی کهلهدنیادا خواناس و دینداربوون، لهباخهکانی بهههشت و ناز و نیعمهتدا، ژیانی پڕ لهبهختیاری و کامهرانی دهبهنهسهر.
فَٰكِهِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمْ رَبُّهُمْ وَوَقَىٰهُمْ رَبُّهُمْ عَذَابَ ٱلْجَحِيمِ ﴿١٨﴾
زۆر کهیف خۆش و دڵخۆش و ڕووخۆشن بهو بهخششانهی که پهروهردگاریان پێی بهخشیون، ههر پهروهردیگاریشیان لهسزاو تاڵاوی دۆزهخ پاڕاستونی.
كُلُواْ وَٱشْرَبُواْ هَنِيٓـًٔۢا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿١٩﴾
پێیان دهوترێت بخۆن و بخۆنهوه نۆشی گیانتان بێت لهپاداشتی کردهوهی چاک و ڕێک و پێکتاندا
مُتَّكِـِٔينَ عَلَىٰ سُرُرٍۢ مَّصْفُوفَةٍۢ ۖ وَزَوَّجْنَٰهُم بِحُورٍ عِينٍۢ ﴿٢٠﴾
ئهو بهختهوهرانهبهکهماڵی ئیسراحهت) پاڵیان داوهتهوهلهسهر کورسی و قهنهفهرازاوهکان، کهبهشێوهیهکی جوان و ڕێک ڕیز کراون، ئێمه هاوسهرانی حۆری چاوگهشهمان لێ مارهکردوون
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُم بِإِيمَٰنٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَآ أَلَتْنَٰهُم مِّنْ عَمَلِهِم مِّن شَىْءٍۢ ۚ كُلُّ ٱمْرِئٍۭ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌۭ ﴿٢١﴾
جا ئهوانهی باوهڕیان هێناوه و نهوهکانیشیان بهئیمان و باوهڕهوه شوێنیان کهوتوون، ئهوانهلهبهههشتدا پێک شاد دهکهینهوه (تا کامهرانی و خۆشییان زیاتر بێت)، وهنهبێت ئهوانهی کهپلهی بهرزیان دهستکهوتووهدایان بهزێنین بۆ پلهی نزمتر، چونکهئێمه پاداشتی کردهوهی کهس کهم ناکهینهوه (ئهگهر زیادی نهکهین) لهههمان کاتدا ههرکهسهبارمتهی کردهوهی خۆیهتی
وَأَمْدَدْنَٰهُم بِفَٰكِهَةٍۢ وَلَحْمٍۢ مِّمَّا يَشْتَهُونَ ﴿٢٢﴾
بهردهوام حهزیان لهههر میوه و گۆشتێک بێت پێشکهشیان دهکهین
يَتَنَٰزَعُونَ فِيهَا كَأْسًۭا لَّا لَغْوٌۭ فِيهَا وَلَا تَأْثِيمٌۭ ﴿٢٣﴾
بهدڵ خۆشیهوه لهکاسی تایبهتیدا شهراب دهنۆشن، جار جار بۆ خۆشی لهیهکتری دهسێنن، دوور لهرهفتاری ناشیرین و گوناهو تاوانبارکردنی یهکتر
۞ وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ غِلْمَانٌۭ لَّهُمْ كَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌۭ مَّكْنُونٌۭ ﴿٢٤﴾
ههروهها منداڵانی جوان و ئێسک سووک بهدهوریاندا دێن و خزمهتیان دهکهن دهڵێی مرواری پاک و بێگهردن
وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍۢ يَتَسَآءَلُونَ ﴿٢٥﴾
(جا دوای ئهو عهیش و نۆش و کهیف و ئاههنگه) ڕوودهکهنهیهکترو دهستهدهستهلهیهک نزیک دهبنهوه، پرسیار لهرابوردوی یهکتر دهکهن (دیاره ههرکهسهلهو بهیهکگهیشتنانهدا بهشێک لهسهرگوزهشتهی خۆی نیشانی ئیماندارانی هاوهڵ و میوانی دهدات، لهگهڵ ڕوونکردنهوهی پێویستدا، کهبهدهزگای زۆر پێشکهوتوو تۆمارکراوه)
قَالُوٓاْ إِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِىٓ أَهْلِنَا مُشْفِقِينَ ﴿٢٦﴾
سهرهنجام ههموو بهیهک دهنگ دهڵێن: بهڕاستی (کارێکی چاکمان دهکرد سوپاس بۆ خوا) چونکهکاتی خۆی کهلهناو ماڵ و خێزانماندا بووین، ترسی لێپرسینهوهی ڕۆژی قیامهتمان ههبوو، ههروهها بهبهزهییش بووین لهناویاندا و مهبهستمان بوو ئهوانیش وهک ئێمه خواناس بن
فَمَنَّ ٱللَّهُ عَلَيْنَا وَوَقَىٰنَا عَذَابَ ٱلسَّمُومِ ﴿٢٧﴾
بههۆی ئهوهوهخوای میهرهبانیش لای ڕهحمهتی لێ کردینهوه و منهتباری کردین و لهسزای دۆزهخی پڕئێش پاڕاستینی
إِنَّا كُنَّا مِن قَبْلُ نَدْعُوهُ ۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلْبَرُّ ٱلرَّحِيمُ ﴿٢٨﴾
بهڕاستی ئێمه کاتی خۆی هاناو هاوارمان ههر بۆ ئهو دهبردو دهمانپهرست، چونکهبێگومان ههر ئهو زاتهخوایهکی چاکهخوازو میهرهبان و دلۆڤانه
فَذَكِّرْ فَمَآ أَنتَ بِنِعْمَتِ رَبِّكَ بِكَاهِنٍۢ وَلَا مَجْنُونٍ ﴿٢٩﴾
ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) ئامۆژگاری ئهوخهڵکه بکه، چونکهبههۆی نازو نیعمهتی پهروهردگارتهوهنهفاڵچیت، نهشێتی
أَمْ يَقُولُونَ شَاعِرٌۭ نَّتَرَبَّصُ بِهِۦ رَيْبَ ٱلْمَنُونِ ﴿٣٠﴾
خوانهناس و دڵڕهقهکان دهڵێن: ئهمهشاعیرێکه و چاوهڕوانی مهرگی دهکهین!!
قُلْ تَرَبَّصُواْ فَإِنِّى مَعَكُم مِّنَ ٱلْمُتَرَبِّصِينَ ﴿٣١﴾
پێیان بڵێ: چاوهڕێ بن منیش لهگهڵ ئێوهدا چاوهڕێم (بزانین سهرئهنجام کێ سهردهکهوێت، کێ سهرفرازه؟)
أَمْ تَأْمُرُهُمْ أَحْلَٰمُهُم بِهَٰذَآ ۚ أَمْ هُمْ قَوْمٌۭ طَاغُونَ ﴿٣٢﴾
ئایا پیاوه ژیرهکانیان پێیان دهڵێت: ئهو قسهناڕهوایانه بکهن، نهخێر ئهمانهههر خۆیان کهسانێکی ستهمکارن؟
أَمْ يَقُولُونَ تَقَوَّلَهُۥ ۚ بَل لَّا يُؤْمِنُونَ ﴿٣٣﴾
یان دهڵێن: ئهم قورئانهخۆی ههڵیبهستووهو دایڕشتووه، نهخێر ئهوانه، ههر ئیمان و باوهڕیان نیه (ئهگینا چۆن وا دهڵێن).
فَلْيَأْتُواْ بِحَدِيثٍۢ مِّثْلِهِۦٓ إِن كَانُواْ صَٰدِقِينَ ﴿٣٤﴾
(دهی کهواتهخۆ ئهوانیش قسهزان و لێزانن) دهبا فهرمایشتێکی ئاوا وهک ئهم قورئانهبهێنن ئهگهر ڕاست دهکهن؟!
أَمْ خُلِقُواْ مِنْ غَيْرِ شَىْءٍ أَمْ هُمُ ٱلْخَٰلِقُونَ ﴿٣٥﴾
ئایا ئهوانهبهبێ هیچ شتێک، هیچ هۆیهک، هاتوونهتهکایهوه؟! یان ههر خۆیان دروستکارن؟!
أَمْ خَلَقُواْ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ ۚ بَل لَّا يُوقِنُونَ ﴿٣٦﴾
یان ئهو بێ باوهڕانه ئاسمانهکان و زهویان دروستکردووه؟ نهخێر ئهوانهههر دڵنیا نابن
أَمْ عِندَهُمْ خَزَآئِنُ رَبِّكَ أَمْ هُمُ ٱلْمُصَۣيْطِرُونَ ﴿٣٧﴾
یان ئهوهیه گهنجینهی ڕزق و ڕۆزیهکانی پهروهردگاری تۆیان بهدهسته؟! یان ئهوهیه دهسهڵاتیان بێ سنووره؟ (تا ئاوا بوێرن لهخوا یاخی بن؟)
أَمْ لَهُمْ سُلَّمٌۭ يَسْتَمِعُونَ فِيهِ ۖ فَلْيَأْتِ مُسْتَمِعُهُم بِسُلْطَٰنٍۢ مُّبِينٍ ﴿٣٨﴾
یان ئهوانهپهیژهیان ههیهو پیایدا سهردهکهون، تا گوێ لهنهێنیهکانی ئاسمان بگرن؟! دهبا گوێگرهکانیان بهڵگهیهکی ئاشکرا پهیدا بکهن (ئهوسا ملهجهڕی بکهن).
أَمْ لَهُ ٱلْبَنَٰتُ وَلَكُمُ ٱلْبَنُونَ ﴿٣٩﴾
ئایا ئهوهڕاستهکهکچان، نهوهی خوابن و کوڕانیش نهوهی ئێوه؟! (بهمهرجێک خۆیان لهکچان بێزاربوون، بهڵام بۆ خوا بهرهوایان بینیوه؟!).
أَمْ تَسْـَٔلُهُمْ أَجْرًۭا فَهُم مِّن مَّغْرَمٍۢ مُّثْقَلُونَ ﴿٤٠﴾
یان ئهوهیه داوای کرێ و پارهیان لێ دهکهیت، تا بارێکی گران بدهی بهکۆڵیانداو پێیان ههڵنهسوڕێت!!
أَمْ عِندَهُمُ ٱلْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُونَ ﴿٤١﴾
یان ئهوهیه کهنهێنی و شاراوهکان لای ئهوانهو، ئهوان یاداشتی خهڵکی دهنووسن، (یان ئهوان بڕیاری بهسهرهاتهکان دهدهن)؟!
أَمْ يُرِيدُونَ كَيْدًۭا ۖ فَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ هُمُ ٱلْمَكِيدُونَ ﴿٤٢﴾
یان ئهوانهدهیانهوێت پیلان و تهڵهیهک ڕێک بخهن (دژی پێغهمبهر و ئیمانداران، بهڵام خهیاڵیان خاوه) ئهوانهی کهکافروخوانهناسن ههر خۆیان کهوتوونهتهناو پیلانهوه و بون بهتهڵهی خۆیانهوه، پیلانهکانیان بهسهر خۆیاندا شکاوهتهوه.
أَمْ لَهُمْ إِلَٰهٌ غَيْرُ ٱللَّهِ ۚ سُبْحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿٤٣﴾
یان ئهوانهوابیردهکهنهوه کهخوایهکی تریان جگهله (الله) ههیه؟! پاکی و بێگهردی بۆ خوا (لهبیروباوهڕی چهوتیان)، لهو شتانهی کهئهوان دهیکهنه هاوهڵ بۆ خوا.
وَإِن يَرَوْاْ كِسْفًۭا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ سَاقِطًۭا يَقُولُواْ سَحَابٌۭ مَّرْكُومٌۭ ﴿٤٤﴾
خۆ ئهگهر (لهئهنجامی لادان و بیروباوهڕی چهوتیان و کاری نادروستیان خوای گهورهسزایهکیان بۆ بنێرێت) و پارچه (ئهستێرهیهکیان) تێ بگرێت و ڕوو بهزهوی دابهزێت ئهو نهفامانهدهڵێن: هیچ نیه!! پهڵه ههورهو نیشتۆته سهریهک!!
فَذَرْهُمْ حَتَّىٰ يُلَٰقُواْ يَوْمَهُمُ ٱلَّذِى فِيهِ يُصْعَقُونَ ﴿٤٥﴾
وازیان لێ بهێنه ههتا بهو ڕۆژه دهگهن کهتایدا تیادهچن و لاڵ و پاڵ دهکهون
يَوْمَ لَا يُغْنِى عَنْهُمْ كَيْدُهُمْ شَيْـًۭٔا وَلَا هُمْ يُنصَرُونَ ﴿٤٦﴾
ئهو ڕۆژه ئیتر فێڵ و تهڵهکهیان بههیچ جۆرێک فریایان ناکهوێت و سهرکهوتوو سهرفراز نابن
وَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ عَذَابًۭا دُونَ ذَٰلِكَ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ﴿٤٧﴾
بێگومان بۆ ئهوانهی کهستهمیان کردووهسزای تریش ههیه بێجگه لهوهی کهجار جار بۆیان پێش دێت پێش تیاچوونی یهکجاری، بهڵام زۆربهیان نافامن و نازانن (ههست بهدهستی قهدهر ناکهن لهرووداوهکاندا)
وَٱصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ فَإِنَّكَ بِأَعْيُنِنَا ۖ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ حِينَ تَقُومُ ﴿٤٨﴾
ئهی پێغهمبهر (چلی الله علیه وسلم) خۆگربه لهبهرامبهر بهجێهێنانی فهرمانی پهروهردگارتهوه، دڵنیابه کهتۆ لهژێر چاودێری ئێمهدایت، ههروهها تهسبیحات و ستایش و سوپاسگوزاری پهروهردگارت بكهکاتێک کهبهرهبهیان ههڵدهسێت