قُلْ أُوحِىَ إِلَىَّ أَنَّهُ ٱسْتَمَعَ نَفَرٌۭ مِّنَ ٱلْجِنِّ فَقَالُوٓاْ إِنَّا سَمِعْنَا قُرْءَانًا عَجَبًۭا ﴿١﴾
ئهی محمد صلی الله علیه وسلم پێیان بڵێ: وهحی و نیگام پێڕاگهیهنراوه که بهڕاستی دهستهیهك له پهریان گوێیان گرتووه بۆ خوێندنهوهی قورئان و جا که تهواو بووه وتویانه: بهڕاستی ئێمه خوێندنهوهیهکی سهرسوڕهێنهرمان بیست.
يَهْدِىٓ إِلَى ٱلرُّشْدِ فَـَٔامَنَّا بِهِۦ ۖ وَلَن نُّشْرِكَ بِرَبِّنَآ أَحَدًۭا ﴿٢﴾
هیدایهت دهدات بۆ ڕێبازی ژیری و تێگهیشتن، ئێمهش باوهڕمان پێ کردو ههرگیز کهس ناکهینه شهریك و هاوهڵ بۆ پهروهردگارمان.
وَأَنَّهُۥ تَعَٰلَىٰ جَدُّ رَبِّنَا مَا ٱتَّخَذَ صَٰحِبَةًۭ وَلَا وَلَدًۭا ﴿٣﴾
بهڕاستی پهروهردگاری پایه بڵندمان مهزن و گهورهیه، بێگومان ئهو زاته نه هاوسهری بڕیارداوه نه نهوهش.
وَأَنَّهُۥ كَانَ يَقُولُ سَفِيهُنَا عَلَى ٱللَّهِ شَطَطًۭا ﴿٤﴾
بهڕاستی بێ دین و یاخیهکهمان (واته ئیبلیس) شتی زۆر ناڕهواو نابهجێی بۆ خوا ههڵبهستووه (دهیهوێت ههموومان گومڕا بکات).
وَأَنَّا ظَنَنَّآ أَن لَّن تَقُولَ ٱلْإِنسُ وَٱلْجِنُّ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًۭا ﴿٥﴾
ئێمه گومانمان وابوو که دهستهی ئادهمیزادو پهری ههرگیز درۆ بهناوی خواوه ناکهن!!
وَأَنَّهُۥ كَانَ رِجَالٌۭ مِّنَ ٱلْإِنسِ يَعُوذُونَ بِرِجَالٍۢ مِّنَ ٱلْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًۭا ﴿٦﴾
بهڕاستی پیاوانێك له دهستهی ئادهمیزاد پهنایان دهبرد به پیاوانێك له دهستهی پهریهکان (پهریهکان ئهمهیان بهههلزانی) کهچی ئهوهندهی تر مانوویان کردن (بهخورافات و شتی بێ سهرو بهر).
وَأَنَّهُمْ ظَنُّواْ كَمَا ظَنَنتُمْ أَن لَّن يَبْعَثَ ٱللَّهُ أَحَدًۭا ﴿٧﴾
جا بێگومان پهریهکانیش گومانیان وهك گومانی ئێوه وابوو که: ئیتر خوا ههرگیز هیچ پێغهمبهرێکی تر نانێرێت.
وَأَنَّا لَمَسْنَا ٱلسَّمَآءَ فَوَجَدْنَٰهَا مُلِئَتْ حَرَسًۭا شَدِيدًۭا وَشُهُبًۭا ﴿٨﴾
ئێمهش بهڕاستی بهرهو ئاسمان کشاین و ههست و هۆشمان خستهکار، سهرنجماندا که پڕه له پاسهوانی بهتواناو بێ شومار، نهیزهکیش به ههموو لایهکدا دهکشا، (دیار بوو که ڕووداوێکی گهوره ڕووی دابوو).
وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَٰعِدَ لِلسَّمْعِ ۖ فَمَن يَسْتَمِعِ ٱلْءَانَ يَجِدْ لَهُۥ شِهَابًۭا رَّصَدًۭا ﴿٩﴾
ئێمه جاران له ههندێك شوێنی ئاسماندا خۆمان حهشاردهدا بۆ گوێگرتن و دهنگوباس بیستن، بهڵام ئێستا ئهوهی بیهوێت گوێ بگرێت یهکسهر نهیزهکێکی بۆ ئامادهیهو بۆی دههاوێژرێت و لهناوی دهبات.
وَأَنَّا لَا نَدْرِىٓ أَشَرٌّ أُرِيدَ بِمَن فِى ٱلْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَدًۭا ﴿١٠﴾
جا بهڕاستی ئێمه نازانین ئایا نهخشهیهکی شهڕو وێرانکاری کێشراوه بۆ دانیشتوانی سهر زهوی، یاخود پهروهردگاریان دهیهوێت ڕێنموویی و هیدایهتیان بدات بۆ دینداری و سهرفرازی.
وَأَنَّا مِنَّا ٱلصَّٰلِحُونَ وَمِنَّا دُونَ ذَٰلِكَ ۖ كُنَّا طَرَآئِقَ قِدَدًۭا ﴿١١﴾
بێگومان ئێمه کهسانی چاك و دیندارمان ههیه، ههروهها کهسانی تریش کهبهو شێوهیه نین، ئێمه جاران ڕێگهو ڕێبازو بهرنامهی ههمه جۆرمان گرتبووهبهر (بهڵام ئێسته بهرنامهی ئیسلام ڕون و دیاره).
وَأَنَّا ظَنَنَّآ أَن لَّن نُّعْجِزَ ٱللَّهَ فِى ٱلْأَرْضِ وَلَن نُّعْجِزَهُۥ هَرَبًۭا ﴿١٢﴾
ئێمه دڵنیا بووین که ههرگیز لهژێر دهسهڵاتی خوا دهرناچن له زهویدا، ههروهها بهههڵاتن و خۆ دزینهوهش ههرگیز له ژێر دهسهڵاتی خوا دهرناچین.
وَأَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا ٱلْهُدَىٰٓ ءَامَنَّا بِهِۦ ۖ فَمَن يُؤْمِنۢ بِرَبِّهِۦ فَلَا يَخَافُ بَخْسًۭا وَلَا رَهَقًۭا ﴿١٣﴾
بهڕاستی ئێمه کاتێك گوێمان له بانگهوازی هیدایهت بوو، یهکسهر باوهڕمان پێکرد، جا ئهوهی ئیمان بهێنێت به پهروهردگاری، ئیتر ناترسێت لهوهی، کردهوه چاکهکانی بێ نرخ تهماشا بکرێت، له گوناههکانیشی چاوپۆشی نهکرێت.
وَأَنَّا مِنَّا ٱلْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا ٱلْقَٰسِطُونَ ۖ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُوْلَٰٓئِكَ تَحَرَّوْاْ رَشَدًۭا ﴿١٤﴾
بهڕاستی لهناو ئێمهدا کهسانی موسوڵمان و خواناس ههیه، کهسانی بێ دین و خوانهناس و سهر کهشیش، جا ئهوهی موسوڵمان دهبێت دیاره که ڕێبازی سهر فرازی دۆزیوهتهوه.
وَأَمَّا ٱلْقَٰسِطُونَ فَكَانُواْ لِجَهَنَّمَ حَطَبًۭا ﴿١٥﴾
بهڵام خوانهناس و سهر کهشهکان بهسهریانهوه ناچێت بهڵکو دهبنه سوتهمهنی دۆزهخ (لێرهدا گوفتاری پهریه ئیماندارهکان تهواو دهبێت).
وَأَلَّوِ ٱسْتَقَٰمُواْ عَلَى ٱلطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْنَٰهُم مَّآءً غَدَقًۭا ﴿١٦﴾
جا ئهگهر ئهو خهڵکه ڕێگهی ئیسلامهتی و دینداری بگرنه بهر ئێمه بارانی پڕ بهرهکهتیان بهسهردا دهبارێنین.
لِّنَفْتِنَهُمْ فِيهِ ۚ وَمَن يُعْرِضْ عَن ذِكْرِ رَبِّهِۦ يَسْلُكْهُ عَذَابًۭا صَعَدًۭا ﴿١٧﴾
تا لهوهشدا تاقییان بکهینهوهو (به تهواوی دهر دهکهوێت کێ بهندهی ڕاستهقینهیهو کێیش به دنیا دهخهڵهتێت) جا ئهوهی له یادو بهرنامهی پهروهردگاری لابدات، دهیخاته ناو سزاو ئازارێکی بهردهوام.
وَأَنَّ ٱلْمَسَٰجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُواْ مَعَ ٱللَّهِ أَحَدًۭا ﴿١٨﴾
دڵنیابن که: مزگهوتهکان تایبهتی خوای گهورهن، دهبێت ههر ئهوهی تێدا بپهرسترێت و ناوی کهسی تر نهکرێته شهریك و هاوتای ناوی ئهو زاته.
وَأَنَّهُۥ لَمَّا قَامَ عَبْدُ ٱللَّهِ يَدْعُوهُ كَادُواْ يَكُونُونَ عَلَيْهِ لِبَدًۭا ﴿١٩﴾
جا کاتێکیش بهندهی خوا محمد صلی الله علیه وسلم بانگهوازی بۆ شوێنکهوتنی بهرنامهی خوا دهکرد (ئهو خهڵکه بهدهستهی ئادهمیزادو پهریهوه) خهریکبوو له ناوی بهرن (نووری خوا بکوژێننهوه).
قُلْ إِنَّمَآ أَدْعُواْ رَبِّى وَلَآ أُشْرِكُ بِهِۦٓ أَحَدًۭا ﴿٢٠﴾
پێیان بڵێ: من ههر بهردهوام دهبم و ههر بانگهواز دهکهم بۆ لای پهروهردگارم، کهسیش ناکهمه هاوهڵ و شهریکی.
قُلْ إِنِّى لَآ أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّۭا وَلَا رَشَدًۭا ﴿٢١﴾
ههروهها پێیان بڵێ: من هیچ جۆره زهرهرو زیانێکم بهدهست نیه، ههروهها هیدایهتیش بهدهست من نیه (ئهگهر خۆتان بیر نهکهنهوه، قهناعهت بهزۆر نی یه).
قُلْ إِنِّى لَن يُجِيرَنِى مِنَ ٱللَّهِ أَحَدٌۭ وَلَنْ أَجِدَ مِن دُونِهِۦ مُلْتَحَدًا ﴿٢٢﴾
بڵێ: بهڕاستی من ههرگیز هیچ کهسێك له خوا پهنام نادات ئهگهر خوا بیهوێت تووشی زیانێکم بکات و ههرگیز پهناگایهکم دهست ناکهوێت جگه لای خوا نهبێت.
إِلَّا بَلَٰغًۭا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِسَٰلَٰتِهِۦ ۚ وَمَن يَعْصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَإِنَّ لَهُۥ نَارَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًا ﴿٢٣﴾
بهڵکو من تهنها گهیاندنی پهیامهکان و بهرنامهی خوام لهسهره، جا ئهوهی له خواو پێغهمبهرهکهی یاخی ببێت ئهوه با دڵنیابێت که دۆزهخی بۆ ئامادهکراوه بۆ ههمیشهو ههتاههتایی.
حَتَّىٰٓ إِذَا رَأَوْاْ مَا يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًۭا وَأَقَلُّ عَدَدًۭا ﴿٢٤﴾
ههتا کاتێك ههڕهشهکان دهبینن، ئهو کاته ئیتر دهزانن، کێ پشتیوانی لاوازهو ژمارهکهی کهمه.
قُلْ إِنْ أَدْرِىٓ أَقَرِيبٌۭ مَّا تُوعَدُونَ أَمْ يَجْعَلُ لَهُۥ رَبِّىٓ أَمَدًا ﴿٢٥﴾
ههروهها پێیان بڵێ: من نازانم ئایا ئهو ههڕهشانهی لێتان دهکرێت نزیکه یاخود ماوهیهکی درێژی بۆ دادهنێت.
عَٰلِمُ ٱلْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَىٰ غَيْبِهِۦٓ أَحَدًا ﴿٢٦﴾
ئهو زاته زانای نهێنی و شاراوهکانه، کهسیش له نهێنی و شاراوهکانی ئاگادار ناکات.
إِلَّا مَنِ ٱرْتَضَىٰ مِن رَّسُولٍۢ فَإِنَّهُۥ يَسْلُكُ مِنۢ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِۦ رَصَدًۭا ﴿٢٧﴾
مهگهر بۆ پێغهمبهرێك خوا خۆی ڕازی بێت (بهوهی ههندێ نهێنی بزانێت)، ئهو کاته فریشته دهکاته پاسهوانی له بهرو پشتهوه (تا پهری و شهیتانهکان نهتوانن زهفهری پێ بهرن)...
لِّيَعْلَمَ أَن قَدْ أَبْلَغُواْ رِسَٰلَٰتِ رَبِّهِمْ وَأَحَاطَ بِمَا لَدَيْهِمْ وَأَحْصَىٰ كُلَّ شَىْءٍ عَدَدًۢا ﴿٢٨﴾
تا خوا چاك بزانێت و ئاگادار بێت لهوهی بهڕێکوپێکی پهیام و ڕێنموویی پهروهردگاریان گهیاندووه، ههرچهنده خوا بهههموو ئهو شتانهش ئاگاداره که کردوویانه و پێی ههستاون و ههموو شتێك لای ئهو زاته بهژماره ئامار کراوه.